Ngày 10/9/2019, UBND tỉnh Đồng Nai ban hành Quyết định chủ trương đầu tư số 2835/QĐ-UBND chấp thuận cho Công ty TNHH thương mại dịch vụ Nhơn Trạch thực hiện dự án Cảng thủy nội địa Vĩnh Tân (thuộc xã Long Tân, huyện Nhơn Trạch).

Tiếp đó, tại Quyết định số 2589/QĐ-UBND ngày 24/7/2020, UBND tỉnh Đồng Nai phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường (DTM) Dự án "Xây dựng Cảng thủy nội địa Vĩnh Tân, khả năng tiếp nhận tàu trọng tải 5.000 DWT và xà lan 1.000T neo cập làm hàng, xếp dỡ hàng hóa tổng hợp” tại xã Long Tân.

Nhưng theo tìm hiểu của chúng tôi, cũng vào thời điểm trên, dù chưa hoàn thành các thủ tục pháp lý liên quan như: Chưa được cơ quan chức năng bàn giao đất và mặt nước sông Đồng Nai để thực hiện dự án; công tác bồi thường chuyển đổi mục đích sử dụng đất chưa xong vì còn nhiều diện tích đất lúa, đất mặt nước sông Đồng Nai chưa được chuyển đổi sang đất hạ tầng giao thông; chưa được cơ quan có thẩm quyền (Cục Quản lý xây dựng và Chất lượng công trình giao thông-Bộ Giao thông Vận tải) thẩm định theo quy định đối với công trình giao thông cấp I.

Đặc biệt, "Dự án Xây dựng Cảng thủy nội địa Vĩnh Tân” trên vẫn chưa được cơ quan chức năng tỉnh Đồng Nai phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công, phòng cháy chữa cháy và không có giấy phép xây dựng (GPXD) nhưng chủ đầu tư đã tiến hành triển khai xây dựng ồ ạt cả "đại công trường” tại đây.

Ngày 29/12/2020, UBND huyện Nhơn Trạch có Quyết định số 5643/QĐ-XPVPHC xử phạt Công ty TNHH thương mại dịch vụ Nhơn Trạch về "hành vi tổ chức thi công xây dựng công trình không có GPXD mà theo quy định phải có GPXD” đối với công trình yêu cầu phải lập Dự án đầu tư xây dựng.

Ngoài việc buộc nộp tiền phạt 40 triệu đồng thì UBND huyện Nhơn Trạch còn yêu cầu chủ đầu tư phải hoàn tất các thủ tục, đề nghị cơ quan chức năng có thẩm quyền cấp GPXD theo quy định. Thời gian thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là 60 ngày kể từ ngày lập biên bản vi phạm hành chính.

Tuy nhiên, sau khi bị xử phạt lần 1 thì Công ty TNHH thương mại dịch vụ Nhơn Trạch vẫn không cố tình không chấp hành mà tiếp tục cho xây dựng hàng loạt hạng mục công trình tại dự án này.

Ngày 5/12/2022, UBND huyện Nhơn Trạch lại tiếp tục có Quyết định số 5023/QĐ-XPHC về việc xử phạt lần 2 đối với Công ty TNHH thương mại dịch vụ Nhơn Trạch về hành vi xây dựng không phép tại đại công trình cảng thủy nội địa trên. 

Lần này ngoài tiền phạt 130 triệu đồng thì UBND huyện Nhơn Trạch đưa ra biện pháp khắc phục hậu quả là trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày lập biên bản vi phạm, Công ty TNHH Thương mại dịch vụ Nhơn Trạch phải làm thủ tục đề nghị cơ quan có thẩm quyền cấp GPXD theo quy định. Hết thời hạn này mà công ty không xuất trình được GPXD thì bị áp dụng biện pháp buộc phải phá dỡ các công trình vi phạm theo quy định.

Dù đã bị UBND huyện Nhơn Trạch nhiều lần xử phạt về hành vi vi phạm xây dựng dự án Cảng thủy nội địa Vĩnh Tân không phép và buộc phải dừng thi công, khắc phục hậu quả  theo quy định nhưng chủ đầu vẫn bất tuân. Công ty TNHH Thương mại dịch vụ Nhơn Trạch vẫn cố tình tiếp tục cho xây dựng rồi hoàn thành Cảng thủy nội địa Vĩnh Tân không phép ngay bên bờ phải sông Đồng Nai (thuộc xã Long Tân) và hoạt động từ đó cho đến nay (tháng 7/2024).

Ghi nhận của chúng tôi tại hiện trường Cảng thủy nội địa Vĩnh Tân xây dựng trái phép đã hoàn thành, đi vào hoạt động từ nhiều năm, có quy mô như một đại công trình.

Các hạng mục chính gồm 1 kho nhà xướng chứa thép rộng khoảng 12.000 m2, chứa đầy thép xây dựng hàng ngàn tấn.

Cầu cảng 50x206m bến xa bờ, cùng hệ thống đường giao thông nội bộ, các dãy nhà văn phòng, nhà sửa chữa thiết bị, nhà ăn, nhà phụ trợ ..... trên tổng thể diện tích khu vực rộng hơn 7,6ha.

Liên quan đến hệ thống công trình xây dựng trái phép trên, ngày 3/10/2023, bà Nguyễn Thị Hoàng, Phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai đã ký văn bản số: 10246/UBND-TCD về việc xử lý đối với Công ty TNHH Thương mại dịch vụ Nhơn Trạch.

Nội dung nêu rõ: "Yêu cầu Chủ tịch UBND huyện Nhơn Trạch khẩn trương kiểm tra, có biện pháp xử lý dứt điểm đối với hành vi xây dựng công trình không phép trên đất nông nghiệp của Công ty TNHH Thương mại dịch vụ Nhơn Trạch theo đúng quy định pháp luật. Giao Sở Giao thông vận tải chủ trì, phối hợp với cơ quan liên quan kiểm tra, làm rõ hoạt động khai thác kho, cảng trái quy định pháp luật tại Cảng thủy nội địa Vĩnh Tân; xử lý theo đúng quy định của pháp luật”.

Tiếp đó, ngày 30/10/2023, Thanh tra Sở Giao thông Vận tải tỉnh Đồng Nai có báo cáo số: 181/BC-TTrS gửi Sở Giao thông Vận tải tỉnh này. Nội dung nêu rõ: "Tại thời điểm kiểm tra, Cảng thủy nội địa Vĩnh Tân được Cục đường thủy nội địa Việt Nam công bố hoạt động tạm thời theo Quyết định số 683/QĐ-CĐTNĐ ngày 27/7/2023. Trong đó vùng đất của cảng được công bố có diện tích 7,6ha (gồm vùng đất sản xuất, kinh doanh là 12.264,6m2 và có một phần đất nông nghiệp, đất ở nông thôn….) và chưa có văn bản nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy của cơ quan có thẩm quyền. Như vậy là chưa phù hợp với quy định tại khoản 2, Điều 18, Nghị định số 08/2021/NĐ-CP ngày 28/01/2012 của Chính phủ.

Thanh tra Sở Giao thông tỉnh Đồng Nai kiến nghị, yêu cầu Chủ tịch UBND huyện Nhơn Trạch khẩn trương kiểm tra, có biện pháp xử lý dứt điểm đối với hành vi xây dựng công trình không phép trên đất nông nghiệp của Công ty TNHH Thương mại dịch vụ Nhơn Trạch theo đúng quy định pháp luật. Ngoài ra, đề xuất UBND tỉnh giao cho Công an tỉnh xem xét, xử lý đối với hành vi chưa có văn bản nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy theo quy định pháp luật.

Ông Trần Việt Cường, Phó giám đốc Công ty TNHH thương mại dịch vụ Nhơn Trạch cho biết, công trình Cảng thủy nội địa Vĩnh Tân không có giấy phép vì công trình này thuộc trường hợp được miễn giấy phép xây dựng? Tuy nhiên cũng theo ông Cường, khi huyện Nhơn Trạch ra quyết định xử phạt về xây dựng công trình cảng trái phép trên thì đơn vị này đã chấp hành, đóng phạt theo quy định.

Ông Nguyễn Phan Trong, Chánh Thanh tra Sở Giao thông vận tải tỉnh Đồng Nai cho biết, tại thời điểm đơn vị này kiểm tra thì chủ đầu tư đã được Cục đường thủy nội địa Việt Nam có Quyết định số 683/QĐ-CĐTNĐ ngày 27/7/2023 cấp phép hoạt động tạm thời đối với Cảng thủy nội địa Vĩnh Tân.

Ông Trong cũng cho biết, qua kiểm tra, dù biết chủ đầu tư đã xây dựng cảng trên trái phép nhưng về chuyên môn thì chủ đầu tư đã được Cục đường thủy nội địa Việt Nam cấp giấy phép hoạt động tạm nên đơn vị này không có thẩm quyền xử lý sai phạm.

Sáng 12/7, trao đổi với chúng tôi, ông Đặng Xuân Trường (Thanh tra Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai) cho biết, căn cứ theo Luật xây dựng kèm các nghị định hướng dẫn liên quan thì công trình Cảng thủy nội địa Vĩnh Tân là công trình bắt buộc phải có giấy phép xây dựng. Việc chủ đầu tư là Công ty TNHH thương mại dịch vụ Nhơn Trạch tiến hành xây dựng Cảng thủy nội địa Vĩnh Tân trong trường hợp chưa được cơ quan chức năng có thẩm quyền cấp phép xây dựng theo quy định là hoàn toàn trái với quy định pháp luật. "Đây là trường hợp tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng mà theo quy định bắt buộc phải có giấy phép xây dựng”, ông Trường nói.

Cũng theo ông Trường, đối với cơ quan chức năng huyện Nhơn Trạch trong phạm vi thẩm quyền của mình phải yêu cầu chủ đầu tư chấp hành nghiêm các quyết định xử phạt. Trong trường hợp chủ đầu tư không chấp hành thì cơ quan chức năng cần phải tiến hành cưỡng chế tháo dỡ công trình vi phạm theo quy định.

Chung diễn biến vụ việc, vào thời điểm Cục đường thủy nội địa Việt Nam cấp giấy phép hoạt động tạm thời (ngày 27/7/2023) cho chủ đầu tư thì đơn vị này chưa được cơ quan chức năng liên quan nghiệm thu công trình và chưa có văn bản nghiệm thu phòng cháy chữa cháy (?!).

Đặc biệt, Công ty TNHH thương mại dịch vụ Nhơn Trạch đã xây dựng Cảng thủy nội địa Vĩnh Tân không phép, đã bị cơ quan chức năng xử phạt vi phạm nhiều lần nhưng vẫn cố tình xây dựng cho đến khi hoàn thành rồi đưa vào hoạt động trong nhiều năm qua. Thiết nghĩ đã đến lúc UBND huyện Nhơn Trạch và UBND tỉnh Đồng Nai cần vào cuộc kiểm tra, có chế tài "mạnh tay” xử lý dứt điểm công trình xây dựng không phép này nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật cũng như môi trường đầu tư lành mạnh tại tỉnh nhà.

Theo Môi trường và Đô thị