Được biết, dự án Đầu tư xây dựng công trình Hạ tầng vùng sản xuất giống nhuyễn thể tập trung Vân Đồn (sau đây viết tắt là Dự án), tỉnh Quảng Ninh được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) phê duyệt tại Quyết định số 2633/QĐ-BNN-TCTS ngày 28/10/2011. Đến ngày 25/12/2015, Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Ninh ban hành Quyết định số 1435/QĐ-NN&PTNT phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, gói thầu số 9: Thi công hạng mục kè biển, san nền; nạo vét luồng tàu, phao tiêu thuộc Dự án.

Theo đó, dự án được khởi công xây dựng ngày 20/6/2016, ngày hoàn thành các hạng mục gói thầu 30/6/2018, đã được Tổng cục thủy sản Bộ NN& PTNT thông báo kết quả kiểm tra công tác nghiệm thu hoàn thành hạng mục công trình thuộc dự án tại Văn bản số 2937/TCTS-KHTC ngày 31/12/2019 và được tổ chức nghiệm thu đưa vào sử dụng theo quy định.

Đến nay, trên cơ sở các khối lượng, hạng mục công trình đã được nghiệm thu. Chủ đầu tư đã lập hồ sơ quyết toán dự án (trong đó có khối lượng nạo vét đất phủ sa bùn lỏng là 66.179,8 m3 – PV) và được Tổng cục thủy sản phê duyệt quyết toán hoàn thành dự án (phần nguồn vốn ngân sách Trung ương) tại Quyết định số 35/QĐ-TCTS-KHTC ngày 21/01/2020; UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt quyết toán hoàn thành dự án (phần nguồn vốn ngân sách tỉnh) tại Quyết định số 353/QĐ-STC ngày 03/12/2020. Bộ NN&PTNT phê duyệt quyết toán hoàn thành tổng thể dự án (bao gồm nguồn vốn ngân sách Trung ương và tỉnh) tại Quyết định số 122/QĐ-TCTS-KHTC ngày 24/02/2020.

Trước đó, để kiểm soát, xử lý khối lượng chất thải dự án. Ngày 17/12/2015, UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Văn bản số 7764/UBND-MT về vị trí đổ thải bùn và đất hữu cơ trong quá trình thực hiện dự án. Tỉnh Quảng Ninh đồng ý để Sở NN&PTNT được đổ chất thải nạo vét của Hạng mục vùng sản xuất giống nhuyễn thể tập trung Vân Đồn vào Dự án Khu dân cư đô thị Ocean Park tại xã Hạ Long, huyện Vân Đồn. Mục đích sử dụng vật liệu nạo vét sau xử lý, để san nền khu vực trồng cây xanh, thảm cỏ.

Tại nội dung văn bản, tỉnh Quảng Ninh yêu cầu Sở NN&PTNT và các đơn vị có liên quan thực hiện những nội dung sau: Đổ thải đúng vị trí dự án được chấp thuận, đúng mục đích sử dụng; Sau khi kết thúc dự án nạo vét có báo cáo gửi UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện Vân Đồn về quá trình vận chuyển, đổ thải và công tác bảo vệ môi trường trong quá trình thực hiện dự án; Thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật hiện hành có liên quan trong quá trình triển khai dự án và chịu trách nhiệm trước cơ quan pháp luật về các hành vi vi phạm (nếu có) trong quá trình thực hiện dự án…

Mặc dù chỉ đạo là vậy, nhưng việc vận chuyển, đổ lượng chất thải này có đúng vị trí quy định, có gây tác động xấu đến môi trường, và đặc biệt là quá trình tổ chức nghiệm thu, lập hồ sơ quyết toán 66.179,8 m3 đất phù sa bùn lỏng có đúng với thực tế hay không? Tất cả, đến nay vẫn đang là một dấu hỏi lớn và đang tạo ra những hoài nghi tiêu cực, gây xôn xao dư luận xã hội trong thời gian qua.

Liên quan đến quá trình thực hiện dự án, qua hoạt động thanh tra, cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ninh đã phát hiện hàng loạt vi phạm, trong đó có sai phạm về việc đổ thải, thanh quyết toán khối lượng chất thải dự án. Những hành vi vi phạm của chủ đầu tư, nhà thầu cũng đã được nhiều cơ quan báo chí đồng loạt đưa tin trong thời gian qua.

Theo thông tin báo chí đã được đăng tải: Thanh tra tỉnh Quảng Ninh chỉ ra, dự án trên được triển khai căn cứ theo Quyết định 2194/QĐ-TTg (ngày 25-12-2009) của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, ngân sách Nhà nước chỉ hỗ trợ tối đa không quá 50% đối với 3 hạng mục giao thông, thủy lợi và xử lý chất thải.

Tuy nhiên, Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Ninh đã tham mưu, đề xuất lãnh đạo UBND tỉnh này báo cáo Bộ NN&PTNT mức hỗ trợ xây dựng toàn bộ cơ sở hạ tầng bằng 100% ngân sách.

Bên cạnh đó, dự án có quy mô sử dụng đất hơn 300 ha thuộc Vườn quốc gia Bái Tử Long nhưng hiện mới có 7,6 ha đất được đưa ra khỏi ranh giới, còn 300 ha mặt nước vẫn chưa được loại ra khỏi Vườn quốc gia Bái Tử Long. 

Đặc biệt, thời điểm chủ đầu tư là Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Ninh khởi công dự án (tháng 6/2016), dự án chưa được UBND tỉnh Quảng Ninh ra quyết định giao đất, chưa được bàn giao đất tại thực địa. 

Phải đến ngày 17/10/2019, khi phần hạ tầng dùng chung đã cơ bản hoàn thành mới có quyết định giao đất. Với vai trò chủ đầu tư, Sở NN&PTNN đã không lập quy hoạch chi tiết 1/500 theo quy định, khi triển khai xây dựng trên thực địa không đúng quy hoạch tổng mặt bằng đã được phê duyệt. 

Đáng chú ý, tại gói thầu số 09, phần nạo vét đất phù sa bùn lỏng lẽ ra chất thải phải được đổ vào Dự án Khu dân cư đô thị Ocean Park, tuy nhiên nhà thầu lại đổ vào vị trí khác. Chi phí đổ thải tại vị trí này giảm 910 triệu đồng so với vị trí được phê duyệt. Khi vụ việc được phát hiện, Sở NN&PTNT và nhà thầu đã phải nộp 910 triệu đồng chênh lệch này vào tài khoản tạm giữ của cơ quan thanh tra để khắc phục. 

Thế nhưng, theo nguồn tin phản ánh và theo tài liệu mà PV Môi trường và Đô thị Việt Nam thu thập được cho thấy, vấn đề không chỉ dừng lại ở việc nộp lại 910 triệu đồng tiền chênh lệch nêu trên. Hiện nay, chủ đầu tư và nhà thầu còn bị tố lập khống hồ sơ, chứng từ để quyết toán hàng ngàn m3 chất thải dự án, có nguy cơ thất thoát ngân sách Nhà nước số tiền rất lớn.

Để tìm hiểu việc Sở NN&PTNT, nhà thầu dự án có nghiêm túc thực hiện chỉ đạo, cũng như nội dung báo cáo UBND tỉnh Quảng Ninh về quá trình vận chuyển, đổ thải và công tác bảo vệ môi trường trong khi thực hiện dự án. Đặc biệt, cần thông tin công khai vị trí, khối lượng chất thải đã bị đổ trái phép ở vị trí nào, có gây ô nhiễm môi trường hay không, đồng thời trả lời rõ có hay không việc lập khống hồ sơ quyết toán khối lượng chất thải dự án để thu lợi bất hợp pháp? Ngày 03/03/2023, PV Môi trường và Đô thị Việt Nam đã liên hệ làm việc với Sở NN&PTNT, Ban Quản lý dự án đầu tư các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ninh. Thế nhưng, với vai trò chịu trách nhiệm trước cơ quan pháp luật về các hành vi vi phạm (nếu có) trong quá trình thực hiện dự án, thay vì phối hợp cung cấp, trao đổi thông tin để trả lời minh bạch những băn khoăn, hoài nghi của dư luận về sự việc, thì lãnh đạo Sở này lại viện lý do để từ chối cung cấp thông tin liên quan cho báo chí.

Đến đây nhiều ý kiến cho rằng, chắc phải có điều gì khuất tất nên Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Ninh mới chọn cách im lặng nhằm "né” báo chí phanh phui vi sai phạm?

Để sử dụng hiệu quả và tránh gây thất thoát nguồn vốn ngân sách Nhà nước đầu tư vào dự án, đồng thời kiểm soát được nguồn chất thải đổ trái phép gây nguy cơ ô nhiễm môi trường, chúng tôi kính đề nghị Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Quảng Ninh cần chỉ đạo các cơ quan chức năng có thẩm quyền liên quan, đặc biệt là Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Quảng Ninh  vào cuộc xác minh, điều tra làm rõ những dấu hiệu vi phạm như đã nêu trên.

Theo Môi trường và Đô thị