Theo tìm hiểu, Dự án Khu nhà ở Phước Đồng tại xã Phước Đồng, TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà do Công ty TNHH Quốc Hân (viết tắt là Công ty Quốc Hân) làm chủ đầu tư. Dự án được đầu tư xây dựng trên diện tích 10,6 ha; trong đó, chủ đầu tư đã thỏa thuận nhận chuyển nhượng được 2,2 ha, phần diện tích còn lại do Nhà nước thu hồi là 8,4 ha của 44 hộ gia đình, cá nhân/55 thửa đất.

Liên quan đến việc thu hồi đất để thực hiện Dự án, năm 2014, UBND tỉnh Khánh Hòa đã có văn bản đồng ý để Nhà nước thu hồi phần đất mà Chủ đầu tư chưa thỏa thuận được.

Thực hiện quy định của pháp luật về thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, UBND TP Nha Trang đã ban hành Thông báo số 431/TB-UBND ngày 06/6/2014 về việc thu hồi đất thực hiện Dự án. Liên quan đến thông báo thu hồi đất để thực hiện dự án và đề nghị các hộ gia đình, cá nhân có đất bị ảnh hưởng bởi dự án phối hợp với cơ quan chức năng kê khai, xác định diện tích nhà, đất, cây trồng, vật kiến trúc theo quy định, cơ quan chức năng đã đăng tải công khai trên Đài Phát thanh - Truyền hình Khánh Hòa, Đài truyền thanh TP Nha Trang và Báo Khánh Hòa, theo đúng quy định của pháp luật

Tuy nhiên, trong suốt thời gian dài một số thửa đất không có người đến kê khai nên Ban Quản lý dự án các công trình xây dựng Nha Trang đã xin ý kiến của Sở Tài nguyên và Môi trường về việc thực hiện kiểm đếm đối với trường hợp vắng chủ. Ngày 17/3/2015, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Khánh Hòa đã có Văn bản số 525/STNMT-GĐBTTĐC gửi UBND tỉnh Khánh Hòa về việc kiểm đếm trong công tác bồi thường giải phóng mặt bằng đối với trường hợp đất thu hồi vắng chủ.

Ngày 01/4/2015, UBND tỉnh Khánh Hòa có Văn bản số 1907/UBND-XDNĐ về chủ trương thực hiện việc kiểm đếm trong công tác bồi thưởng giải phóng mặt bằng đối với trường hợp đất thu hồi vắng chủ; trong đó, UBND tỉnh đồng ý với một số đề xuất của Sở Tài nguyên và Môi trường như: "…Xác định khối lượng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện Dự án, nếu hết thời hạn thông báo thực hiện kê khai và nộp hồ sơ thửa đất bị thu hồi nhưng chủ sử dụng vẫn vắng mặt thì xác định thuộc diện vắng chủ; Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tiến hành lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định hiện hành, số tiền bồi thường, hỗ trợ (đối với trường hợp vắng chủ) theo phương án đã phê duyệt; Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư có trách nhiệm gửi vào Kho bạc Nhà nước, khi xác định được chủ sử dụng đất và chủ sử dụng đất cung cấp các giấy tờ hợp pháp của thửa đất, tài sản trên đất, Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phối hợp với UBND cấp xã nơi có đất thực hiện chi trả bồi thường theo quy định”.

Thực hiện theo chỉ đạo của UBND tỉnh Khánh Hoà, sau khi các cơ quan, đơn vị có liên quan thực hiện việc đo đạc, kiểm đếm, UBND TP Nha Trang đã ban hành các Quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các trường hợp có đất bị thu hồi, trong đó có 18 trường hợp đất vắng chủ.

Tại các Quyết định thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ đối với các trường hợp vắng chủ đều thể hiện rõ số thửa đất bị thu hồi và kinh phí bồi thường đối với từng trường hợp. Công ty Quốc Hân đã chuyển toàn bộ kinh phí bồi thường, hỗ trợ là hơn 12 tỷ đồng theo phương án được phê duyệt cho Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố để gửi vào Kho bạc nhà nước, sẵn sàng chi trả khi xác định được chủ sử dụng đất.

Trong suốt thời gian dài vẫn không có người đến nhận kinh phí bồi thường, hỗ trợ, Sở Tài nguyên và Môi trường đã trình UBND tỉnh giao đất để chủ đầu tư thực hiện dự án đảm bảo tiến độ. Ngày 14/10/2019, UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 3174/QĐ-UBND về việc giao đất, cho thuê 37.874,3 m2 đất đã giải phóng xong mặt bằng cho Công ty Quốc Hân để thực hiện dự án.

Như vậy, cơ quan nhà nước và Công ty Quốc Hân đã thực hiện đúng và đầy đủ trách nhiệm về trình tự, thủ tục thu hồi đất theo quy định tại Điều 69 Luật Đất đai 2013. Đặc biệt, vấn đề này, tại Văn bản số 455/TTr-TDXLĐT ngày 12/4/2023, Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có ý kiến việc UBND tỉnh Khánh Hòa có Văn bản số 1907/UBND-XDNĐ về chủ trương thực hiện kiểm đếm trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với trường hợp thu hồi đất vắng chủ để UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện là phù hợp.

Liên quan đến các thửa đất bị thu hồi khi vắng chủ, trong các năm 2022 và 2023, bà Nguyễn Thị Thơ, ông Đàm Ngọc Đức có đơn khởi kiện ra TAND tỉnh Khánh Hòa về việc thu hồi đất vắng chủ của UBND TP Nha Trang.

Ngày 15/9/2023, TAND tỉnh Khánh Hòa đã tuyên xử sơ thẩm và quyết định: Hủy quyết định thu hồi đất vắng chủ của UBND TP Nha Trang đối với bà Thơ, ông Đức. Bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Khánh Hòa cho rằng UBND TP Nha Trang không thực hiện đúng quy định pháp luật tại khoản 1 Điều 69 Luật Đất đai 2013.

Do không chấp nhận quyết định tại Bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Khánh Hoà, UBND TP Nha Trang đã kháng cáo lên TAND Cấp cao tại Đà Nẵng.

Ngày 30/7/2024, TAND Cấp cao tại Đà Nẵng đã đưa vụ án ra xét xử và tuyên xử phúc thẩm: Chấp nhận kháng cáo của UBND TP Nha Trang, sửa Bản án hành chính sơ thẩm số 28/2023/HC-ST ngày 19/9/2023 của TAND tỉnh Khánh Hoà; Bác toàn bộ đơn khởi kiện của bà Nguyễn Thị Thơ.

Trao đổi với PV Môi trường và Đô thị Việt Nam, bà Trương Thị Đào – Giám đốc Công ty TNHH Quốc Hân cho biết: UBND TP Nha Trang và Công ty Quốc Hân đã thực hiện đúng chỉ đạo của UBND tỉnh Khánh Hòa tại Văn bản số 1907/UBND-XDNĐ. Trường hợp người sử dụng đất vắng mặt thì không có cơ sở gửi thông báo, quyết định thu hồi đất, quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ đến người vắng mặt tại nơi cư trú được.

Ngoài ra, UBND TP Nha Trang đã ban hành quyết định thu hồi đất căn cứ vào dự án, quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt và chỉ đạo của UBND tỉnh Khánh Hòa về Dự án Khu nhà ở Phước Đồng. Việc đến kê khai nguồn gốc đất khi Nhà nước có thông báo thu hồi đất là trách nhiệm của người dân nhưng họ đã không thực hiện trách nhiệm của mình là lỗi của họ, nên theo quy định pháp luật và theo hướng dẫn của UBND tỉnh Khánh Hòa đưa vào diện vắng chủ là hoàn toàn phù hợp.

Sau khi xác định được chủ sử dụng đất, ngày 08/7/2024, UBND TP Nha Trang đã điều chỉnh quyết định thu hồi đất từ vắng chủ thành có chủ đối với bà Thơ và ông Đức theo đúng quy định của pháp luật. Sau đó, UBND TP Nha Trang đã giao Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố bàn giao mặt bằng để chủ đầu tư thực hiện dự án.

Từ diễn biến thực tế trên, có thể thấy rõ Dự án Khu Nhà ở Phước Đồng chậm tiến độ là do lỗi khách quan trong công tác giải phóng mặt bằng, do đó, để đảm bảo dự án được triển khai theo đúng chỉ đạo của UBND tỉnh Khánh Hoà, đồng thời đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan, đặc biệt đối với Chủ đầu tư dự án, chúng tôi kính đề nghị các cơ quan chức năng có thẩm quyền liên quan của tỉnh Khánh Hoà cần đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, sớm bàn giao cho Công ty Quốc Hân thực hiện Dự án./.

Theo Môi trường và Đô thị