moitruongplus Nhiều tuần sau trận lũ lụt lịch sử xảy ra, khiến nhiều vùng phía nam Brazil rơi vào thảm họa, đồng thời bộc lộ một số vấn đề xã hội của đất nước như tình trạng bất bình đẳng ở nền kinh tế mới nổi và tỷ lệ tội phạm cao.
Nhiều vấn đề xã hội nhức nhối chưa được giải quyết
Gần 3 tuần sau khi trận mưa đầu tiên đổ bộ phía nam Brazil, mực nước ở Canoas vẫn còn quá cao để những người dân sơ tán tạm trú có thể trở về nhà. Chính quyền Canoas thuộc bang Rio Grande do Sul, Brazil vẫn đang chật vật giúp thị trấn thoát khỏi trận lũ lụt tồi tệ nhất. Theo dữ liệu của chính quyền bang, khoảng 1/4 người Brazil sống trong những nơi trú ẩn tạm thời ở Canoas.
Thêm vào đó, tình trạng bất bình đẳng giàu - nghèo vẫn tồn tại ở Brazil cho dù tốc độ tăng trưởng kinh tế trong hai thập kỷ đầu của thế kỷ đã đưa hàng triệu người thoát khỏi đói nghèo. Số người sống trong cảnh nghèo cùng cực đã giảm từ 15% năm 2001, xuống dưới 6% dân số vào năm 2022. Và ngay trước đại dịch Covid-19 xảy ra, tỷ lệ này đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 1980.
Tuy nhiên, bất bình đẳng về thu nhập vẫn ở mức cao. Dữ liệu của Ngân hàng Thế giới cho biết kể từ đầu những năm 1990, khoảng cách giữa những người Brazil giàu nhất và nghèo nhất đã thu hẹp. Hiện, Brazil vẫn là quốc gia bất bình đẳng thứ 8 trên thế giới. Nước này cũng xếp gần cuối danh sách về tình trạng bất bình đẳng ở nhóm các quốc gia Mỹ Latinh, chỉ trước Suriname.
Khi lũ lụt tràn vào, tình trạng tội phạm đã gia tăng ở bang Rio Grande do Sul.
Sở An toàn Công cộng Rio Grande do Sul nói: "Trong vài tuần qua, cảnh sát đã bắt giữ 97 tội phạm liên quan đến lũ lụt, chủ yếu là trộm cắp tài sản. Trong số đó, 34 người bị bắt tại những nơi trú ẩn tạm thời".
Theo chính quyền địa phương, các báo cáo về lạm dụng tình dục bên trong một số nơi trú ẩn và thông báo có khoảng 6 vụ đã bắt giữ, buộc chính quyền địa phương phải thành lập những nơi tạm trú chỉ dành cho phụ nữ và trẻ em. Các sĩ quan cảnh sát và quân đội cũng được đào tạo đặc biệt để đảm bảo an ninh đầy đủ bên trong khu vực trú ẩn.
Ở Rio Grande do Sul, tỷ lệ tội phạm đã có xu hướng giảm, đạt mức thấp nhất lịch sử vào năm 2023, mặc dù buôn bán ma túy và trộm cắp vẫn còn là vấn đề lớn.
Tuy nhiên, Brazil nói chung vẫn là một trong những quốc gia nguy hiểm nhất thế giới. Dữ liệu của Liên Hợp Quốc cho thấy đây vẫn là quốc gia có tỷ lệ giết người cao nhất thế giới, với hơn 45.000 trường hợp.
Một người đàn ông được lính cứu hỏa quân đội giải cứu sau trận lũ lụt ở Canoas vào ngày 4/5/2024.Ảnh: Renan Mattos/Reuters
Con số thiệt hại do trận lũ lụt lịch sử ngày càng tăng
Chính quyền bang Rio Grande do Sul cho biết đã hứng chịu lượng mưa quá lớn trong thời gian dài và có thể phải mất vài tuần nữa nước lũ mới rút, đặc biệt nếu lượng mưa vẫn diễn ra.
Trận mưa và lũ lụt đã khiến hơn 150 người thiệt mạng và nhiều tuần trôi qua, 500.000 người vẫn phải ở nơi trú ẩn. Khoa học đã chứng minh đây là loại hiện tượng thời tiết cực đoan xảy ra thường xuyên và dữ dội hơn.
Một chiến dịch lớn nhằm đưa bang trở về trạng thái bình thường đang được tiến hành. Chính quyền Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva đã thực hiện giải ngân 10 tỷ USD cho khu vực ảnh hưởng để giúp xây dựng lại cơ sở hạ tầng bị thiệt hại sau trận lũ.
Tuy nhiên, người dân tại bang đang chịu nhiều áp lực sau thời gian dài chưa khôi phục được cơ sở hạ tầng sau lũ lụt. Họ đang chuẩn bị đối mặt với nhiều tuần gián đoạn hơn vì nước lũ chưa rút hẳn.
Trong khi đó, những con đê được xây dựng cách đây nhiều thập kỷ để giữ cho sông hồ không bị tràn nước nhưng giờ đây lại giữ nước lại, khiến hầu hết bang bị ngập lụt.
Thị trưởng bang ông Canoas Jairo Jorge da Silva tuần trước cho biết nước tràn vào làm ngập rào chắn. Khắp bang giống như hồ bơi lớn và phải mất 40-60 ngày xử lý để nước rút đi.
Trước tình trạng trên, ông Pedro Cortês, Giáo sư Khoa học Môi trường tại Đại học São Paulo nhận định những rào chắn đã ngăn cản dòng nước chảy ngược chiều, khiến thành phố không thể thoát nước. Sự kết hợp giữa việc thiếu kinh phí, kế hoạch và tình huống xử lý khẩn cấp đã khiến chính quyền mất cảnh giác.
Ông Cortês nói thêm: "Việc đầu tư vào giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu hay giải quyết các tình huống khẩn cấp tại Brazil vẫn thấp hơn nhiều so với mức cần thiết. Bang Rio Grande do Sul chưa chuẩn bị cho loại thảm kịch này".
Cụ thể, khoản đầu tư vào hệ thống phòng chống lũ lụt ở thành phố Porto Alegre thực sự đã giảm từ năm 2021 đến năm 2022 và thậm chí không được đưa vào ngân sách hàng năm vào năm 2023. Ở cấp tiểu bang, kinh phí ứng phó thiên tai chỉ chiếm 0,2% ngân sách dành trong năm 2024, dù nhiều trường hợp khẩn cấp đã xảy ra vào năm trước.
Ông Cortês nhấn mạnh: "Lũ lụt xảy ra ở thành phố Porto Alegre trong vài năm qua nhưng trận lũ lụt năm nay vẫn là tình huống hoàn toàn bất thường. Thật không may, vì những gì chúng ta biết về biến đổi khí hậu, hiện tượng này có thể lặp lại trong vài năm tới".
Ngày 19/9/2024, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành văn bản số 5561/BGDĐT-GDTrH về việc tổ chức dạy học đối với các trường bị thiệt hại do bão lũ gửi các sở giáo dục và đào tạo.
Chiều 19/9, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã tiếp Đại sứ Cuba tại Việt Nam Orlando Nicolás Hernández Guillén.
Hơn 100 người dân tại làng Chaungchar thuộc thị trấn Tatkon của Nay Pyi Taw, Myanmar đã phải nhập viện do ngộ độc thực phẩm cứu trợ sau lũ lụt.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Công điện số 98/CĐ-TTg ngày 18/9/2024 chỉ đạo tập trung ứng phó áp thấp nhiệt đới có khả năng mạnh lên thành bão và mưa lũ.
Cơ quan thời tiết Nhật Bản cho biết cơn bão nhiệt đới lớn Pulasan dự kiến sẽ tiến gần nhất đến đảo chính của tỉnh Okinawa, phía Tây Nam nước này vào tối 18/9.
Trong 48 đến 72 giờ tiếp theo, dự báo bão có khả năng đổi hướng, di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc, mỗi giờ đi được khoảng 10km; cường độ ít thay đổi.
