Theo đó, trong lĩnh vực cấp phép, quản lý khai thác khoáng sản, từ năm 2018 đến thời điểm thanh tra, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi đã tiếp nhận, thẩm định và trình UBND tỉnh cấp 40 giấy phép khai thác khoáng sản (trong đó có 1 giấy phép  được gia hạn). Qua thanh tra 17/40 hồ sơ cấp phép thì phát hiện có 2 giấy phép khai thác đất đồi làm vật liệu san lấp được cấp khi doanh nghiệp không có ngành nghề đăng ký kinh doanh này, đến thời điểm thanh tra 2 doanh nghiệp trên đã bổ sung đăng ký ngành nghề.

Có 16/17 doanh nghiệp thành lập trên một năm nhưng trong hồ sơ xin cấp phép không có văn bản chứng minh vốn chủ sở hữu.

Có 17/17 hồ sơ xin cấp phép khai thác khoáng sản, Sở chưa thực hiện  đúng quy định tại điểm a, khoản 2, Điều 60 Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày  29/11/2016 của Chính phủ về thẩm định hồ sơ cấp Giấy phép khai thác khoáng  sản mà căn cứ trên kết quả kiểm tra tọa độ, kiểm tra thực địa diện tích khu vực  đề nghị thăm dò khoáng sản trước đó để thẩm định và trình cấp giấy phép khai  thác khoáng sản. 

Ngoài ra, thanh tra cũng phát hiện có 14 mỏ đã quá thời hạn 6 tháng kể từ ngày giấy phép hết hiệu lực nhưng doanh nghiệp chưa nộp đề án đóng cửa mỏ.

Đặc biệt, Sở đã tham mưu UBND tỉnh đã có quyết định thu hồi 4 Giấy phép khai thác khoáng sản do đã khai thác hết trữ lượng xác định trong dự án đầu tư, thiết kế mỏ và giấy phép. Tuy nhiên, qua kiểm tra thời điểm khai thác hết trữ lượng đều trước ngày hết hạn khai thác trong giấy phép đã cấp, điều đó cho thấy 4 đơn vị trên đã khai thác vượt công suất được phép, là hành vi vi phạm quy định tại Điều 40 Nghị  định số 33/2017/NĐ-CP ngày 03/4/2017 của Chính phủ, nhưng Sở TN&MT tỉnh Quảng Ngãi đã không phát hiện kịp thời để xử lý vi phạm hành chính. Cụ thể là các doanh nghiệp: Công ty TNHH MTV XD Phú Gia Thịnh, Công ty CP Phát triển hạ tầng Lũng Lô 251, Công ty CP Phát triển bất động sản Phát Đạt, Công ty CP Đầu tư Hà Mỹ Á.

Đáng chú ý, có 8 doanh nghiệp được Sở tham mưu trình UBND tỉnh cấp 08 giấy phép trong các năm 2017 - 2019 theo hình thức chỉ định mà không thông qua đấu giá quyền khai thác khoáng sản, trong khi 8 doanh nghiệp trên không đảm bảo đúng điều kiện tại điểm đ, khoản 1, Điều 22 Nghị định số 158/2016/NĐ-CP  ngày 29/11/2016. Cụ thể như Công ty TNHH MTV Chiêu Kỳ, Công ty TNHH TM VT Hân Nga, Công ty CP Đầu tư 706, Công ty TNHH MTV Xây lắp An Lộc Phát, Công ty CP Đầu tư BĐS Nam Khang Miền Trung, Công ty TNHH Cơ giới và Xây lắp Việt Đức, Công ty TNHH MTV Xây dựng và Thương mại Toàn Thịnh, Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng Thương mại Trần Gia Hân.

Đồng thời, qua thanh tra còn cho thấy Sở còn chưa tham mưu UBND tỉnh ban hành kế  hoạch đấu giá quyền khai thác đất đồi làm vật liệu san lấp theo đúng quy định. Ngoài ra, việc Sở lồng ghép cho thuê đất trong giấy phép khai thác khoáng sản là không có trong quy định của pháp luật về khoáng sản và pháp luật về đất đai.

Ngoài ra, kết luận của Thanh tra cũng chỉ ra hàng loạt bất cập, vi phạm trong việc cấp phép, quản lý hoạt động khai thác khoáng sản của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi như tham mưu UBND tỉnh cấp 5 giấy phép khai thác cát theo hình  thức chỉ định khai thác tuy về điều kiện là phù hợp với điểm đ, khoản 1, Điều 22  Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016; nhưng do chưa tham mưu UBND tỉnh khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với cát làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn mà đã cấp phép chỉ  định là không đúng với quy định.

Đáng chú ý, Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển và Thương mại Bình Minh Miền Trung theo Giấy phép số 47/GP-UBND ngày 09/7/2018 khai thác cát san lấp phục vụ thi công Dự án nâng cấp, mở rộng Nhà máy lọc dầu Dung Quất (công trình này không đủ điều kiện theo điểm đ khoản 1 Điều 22 Nghị định 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016), nhưng được cấp phép không qua đấu giá quyền khai thác là không đúng quy định tại khoản 1 Điều 78 Luật Khoáng sản.

Sở TN&MT cũng chưa thực hiện công tác thông tin, báo cáo theo quy định tại Điều  12 Quyết định số 673/QĐ-UBND ngày 09/12/2016 của UBND tỉnh ban hành  Quy chế phối hợp trong công tác quản lý thuế đối với hoạt động khai thác tài  nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.

Đối với tiền đặt trước cấp quyền khai thác, qua thanh tra cho thấy có 7 Công ty đã nộp 1.315.950.000 đồng tiền đặt trước tiền cấp quyền khai thác khoáng sản năm 2018 vào tài khoản tiền gửi của Sở tại Kho bạc nhà nước tỉnh để tham gia đấu giá. Sau khi có quyết định công nhận kết quả trúng đấu giá của UBND tỉnh và Thông báo nộp tiền của cơ quan Thuế, Sở đã chậm xử lý chuyển số tiền trên vào tài khoản cơ quan quản lý thu (thời gian chậm ít nhất là 157 ngày, nhiều nhất là 320 ngày).

Qua thanh tra trên hồ sơ của 17 doanh nghiệp tại Sở (bao gồm cả 5 doanh nghiệp thanh tra trực tiếp) cho thấy còn có các sai sót, vi phạm như có 8 Giấy phép khai thác khoáng sản ký hợp đồng thuê đất chậm không đúng với quy định; có 3 doanh nghiệp trước khi tiến hành khai thác chưa gửi văn bản đăng ký ngày bắt đầu xây dựng cơ bản mỏ, ngày bắt đầu khai thác đến Sở; nhiều doanh nghiệp chưa tuân thủ quy định về tiêu chuẩn Giám đốc điều hành mỏ.

Đặc biệt, 17/17 mỏ không thực hiện lắp đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản ra khỏi khu vực khai thác theo quy định; khai thác vượt mốc giới bàn giao, khai thác vượt công suất, chưa đảm bảo yêu cầu về bảo vệ môi trường, kê khai thiếu khối lượng khai thác thực tế dẫn đến thiếu thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường.

Hiện, Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi đã kiến nghị hàng loạt biện pháp nhằm khắc phục các sai phạm, ban hành các quyết định thu hồi tiền do có sai phạm về kê khai thiếu thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường, nộp ngân sách Nhà nước với tổng số tiền 95.298.600 đồng.

Cũng theo Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các sai phạm, bất cập trên là do công tác quản lý Nhà nước về khoáng sản dùng làm vật liệu thông  thường còn bất cập, chưa theo kịp đòi hỏi của thực tiễn, còn thiếu các biện pháp  hiệu quả, sát thực tiễn để quản lý chặt chẽ, kịp thời phát hiện các dấu hiệu vi  phạm để xử lý chấn chỉnh; nhận thức chính sách pháp luật có liên quan của công  chức tham mưu còn hạn chế, công tác phối hợp giữa các bộ phận chuyên môn có  liên quan thuộc Sở chưa chặt chẽ, đồng bộ. Công tác phối hợp giữa cơ quan  tham mưu cấp phép với chính quyền địa phương nơi có mỏ khoáng sản còn hạn  chế, chính quyền địa phương nơi có mỏ chưa nhận thức đầy đủ được trách  nhiệm, quyền hạn của mình trong việc kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác  khoáng sản trên địa bàn do cấp trên cấp phép.  

Công tác thanh tra, kiểm tra của Sở còn chưa được thường xuyên và kịp thời để nhắc nhở, đôn đốc, chấn chỉnh và xử lý các đơn vị được cấp phép khai  thác khoáng sản nhưng có vi phạm quy định pháp luật về khoáng sản. 

Ý thức chấp hành pháp luật của một số đơn vị được cấp phép khai thác  khoáng sản chưa tốt, thực hiện chưa hết trách nhiệm và nghĩa vụ theo Luật  khoáng sản sau khi được UBND tỉnh cấp phép khai thác. 

Bên cạnh đó, Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi xác định Giám đốc, Phó giám đốc Sở TN&MT phụ trách lĩnh vực được thanh tra; kế toán Sở, Chánh Thanh tra Sở, Trưởng Phòng Khoáng sản và Trưởng Phòng Quản lý đất đai và công chức tham mưu của các phòng này thuộc Sở TN&MT trong giai đoạn thanh tra chịu trách nhiệm về các sai phạm, thiếu sót đã nêu trong kết luận thanh tra.

Đồng thời, Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi cũng đề nghị Giám đốc Sở TN&MT chỉ đạo việc kiểm điểm làm rõ trách nhiệm cán bộ lãnh đạo, công chức, viên chức có liên quan về những vi phạm đã nêu trong Kết luận thanh tra để xem xét xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị người có thẩm quyền xử lý nghiêm trách nhiệm của các cá nhân có vi phạm theo đúng quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Chỉ đạo chấn chỉnh đối với các sai sót, vi phạm để rút kinh nghiệm, tổ chức thực hiện đúng, đầy đủ trình tự, thủ tục cấp giấy phép khai thác khoáng sản  theo đúng quy định của Luật Khoáng sản và các văn bản hướng dẫn thi hành...

Thanh tra cũng đề nghị Giám đốc Sở Tài chính, Phó giám đốc Sở phụ trách lĩnh vực quản lý giá và công sản, Trưởng phòng quản lý giá và công sản, công chức tham mưu có liên quan chịu trách nhiệm sai sót nêu trong phần Kết luận thanh tra về nội dung xây dựng, tham mưu UBND tỉnh ban hành bảng giá tính thuế tài nguyên.

Đề nghị Giám đốc Sở Nội vụ chỉ đạo tiếp nhận hồ sơ kiểm điểm của tập thể lãnh đạo các Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài chính và xem xét tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh xử lý theo thẩm quyền và quy định pháp luật nếu qua kiểm điểm trách nhiệm các Sở này có đề xuất hình thức xử lý kỷ luật đối với cá nhân là lãnh đạo, nguyên lãnh đạo sở. 

Theo Môi trường và Đô thị