Đường nước thải đen đục rất khác biệt, hòa vào suối Rạt, ngay vị trí đầu cầu ông Ký (theo cách gọi của người dân). Ngược theo dòng nước đen đục, đến vị trí cống giao thông, nước thải đen ngòm, đậm đặc, nồng nặc đọng khá lớn. Nhưng qua bên kia cống, nước thải đen mất dấu. Địa điểm này thuộc ấp Quân Y, xã Tân Lợi, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước.
Đây là hình ảnh chúng tôi ghi lại vào ngày 15/5/2024. Đường ống thải được để lộ thiên dọc theo con mương, chạy xuyên qua cống và đầu thải nằm ở phía bên kia cống giao thông. Sau nhiều ngày theo dõi, đến ngày 15/6/2024, bất ngờ xuất hiện một số người đưa máy múc, phá đường ống cũ để đặt lại 1 đường ống mới.
Từ sáng sớm, chiếc máy múc đã đào bới với sự chỉ đạo hỗ trợ của 2 người khác. Đường ống được đặt rất sâu dưới đất. Phải bóc đi 1 lượng đất lớn mới tới đường ống thải. Khi máy múc đang hoạt động thì 2 người khác tập kết lượng lớn ống mới có đường kính lớn hơn.
Việc thay thế ống xả thải diễn ra giữa ban ngày, kéo dài đến khoảng 17h mới kết thúc. Trước khi rút đi, người chỉ đạo lắp đặt này còn ngó nghiêng kiểm tra lại lần cuối. Hiện trường còn lại là 1 vệt đất mới lồi lõm, nham nhở, nhão nhẹt. Đường ống cũ lấy lên cũng được vứt bỏ tại chỗ. Đường ống mới được chôn sâu dưới đất, nối thẳng xuống dưới cống giao thông chứ không được để lộ thiên như trước.
Đất của Ông Nguyễn Viết Phòng nằm liền con mương, ngay vị trí cuối của đường ống thải. Ông cho biết "nước thải là từ sản xuất mủ cao su, việc xả nước này đã kéo dài nhiều năm nay và thường xuyên. Nước thải đen ngòm, hôi thối không có sinh vật gì sống nổi. Họ chôn ống ngầm và thải trực tiếp ra suối. Thời điểm thải thường vào đêm khuya đến sáng”.
Con mương nước đổ vào cống có một màu khác, chảy qua bên kia cống giao thông nước đã biến thành đen đục, màu nước đặc trưng của sản xuất mủ cao su, còn mùi hôi thì rất khó chịu.
Làm việc với lãnh đạo xã, ông Hà Đức Tuấn Chủ tịch UBND xã Tân Lợi, Đồng Phú, Bình Phước cho biết vì mới nhận nhiệm vụ tại xã được 2 tháng nên chưa nắm rõ được tình hình. "Với thông tin này thì xã sẽ cử lực lượng địa chính môi trường, công an cùng đồng chí Phó chủ tịch phụ trách kinh tế xuống kiểm tra địa bàn xem thực hư thế nào, nếu trong khả năng của xã thì sẽ giải quyết còn nếu vượt thẩm quyền thì sẽ làm tờ trình đề nghị huyện và các phòng ban xử lý triệt để vấn đề này”.
Sau khoảng 1 giờ đồng hồ chờ đợi thì 1 công an xã và cán bộ địa chính môi trường đã cùng khảo sát thực tế hiện trường để báo cáo cấp trên vì nhận định vụ việc vượt quá thẩm quyền của cấp xã.
Lưu ý rằng, đây là con mương thoát nước tự nhiên chỉ có chiều dài khoảng 500m. Đầu nguồn có Nhà máy giấy Đồng Phú và kế bên là nhà máy chế biến mủ cao su không treo biển hiệu, người dân chỉ biết là nhà máy mủ cao su của ông Hiếu.
Ai đã thực hiện việc chôn cả 100m đường ống? Chôn đường ống với mục đích gì? Và việc chôn đường ống này có được cấp phép hay không? Nguồn phát nước thải đen, hôi thối,
Nguồn phát nước thải đen, hôi thối, xuất phát từ đâu thì phải chờ sự vào cuộc và kết luận của cơ quan chức năng.
Còn người dân ở đây ai cũng mong muốn cơ quan chức năng vào cuộc và xử lý triệt để vấn đề môi trường này để không còn phải chứng kiến cảnh con mương nước đen, hôi thối suốt ngày đêm.