Thời gian qua, tình hình cháy, nổ, sự cố, tai nạn diễn biến phức tạp, khó lường, tần suất ngày càng cao, nhất là tại các vụ cháy tại các khu dân cư, chung cư cao tầng, khu công nghiệp, chợ, trung tâm thương mại, cơ sở sản xuất, kinh doanh… Nhiều vụ cháy nổ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng (mới đây nhất là vụ cháy quán karaoke tại quận Cầu Giấy, Hà Nội ngày 01/8/2022 làm 3 chiến sĩ Cảnh sát PCCC hy sinh; vụ cháy kho xưởng khiến 3 mẹ con tử vong ở Thanh Oai, Hà Nội ngày 10/9/2022; vụ cháy quán karaoke tại Bình Dương ngày 06/9/2022 làm nhiều người chết...).

Những vụ việc nghiêm trọng, thương tâm trên là hồi chuông cảnh báo và cho thấy tình hình là khẩn cấp, đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ mới cho công tác phòng ngừa, ứng phó với các sự cố, tai nạn, hỏa hoạn, để bảo đảm an toàn tài sản và nhất là tính mạng con người; đặt sức khỏe, tính mạng người dân lên trên hết, trước hết.

Ngày 12/9/2022, tại hội nghị sơ kết 05 năm thực hiện Nghị định 83/2017/NĐ-CP quy định công tác cứu nạn, cứu hộ của lực lượng PCCC, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, bên cạnh triển khai nghiêm túc, hiệu quả các chỉ thị, kết luận, quy định về phòng cháy, chữa cháy và cứu hộ, cứu nạn thì nghiên cứu để hoàn thiện chính sách, pháp luật về công tác này.

Tăng cường tuyên truyền, giáo dục kiến thức pháp luật, kỹ năng về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ. Siết chặt kỷ luật, kỷ cương; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước.

Bộ Công an được giao chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương tiến hành tổng kiểm tra, rà soát trên toàn quốc về công tác phòng cháy chữa cháy, nhất là những địa bàn, lĩnh vực xảy ra nhiều vụ cháy; xử phạt nghiêm minh và bắt buộc khắc phục với các cơ sở đưa vào hoạt động không bảo đảm các điều kiện an toàn về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.

"Giám sát, kiểm tra, hướng dẫn các cơ sở trong diện quản lý phải thực hiện một cách nghiêm ngặt, nghiêm minh, chặt chẽ, không lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm trong giám sát, kiểm tra, hướng dẫn”, Thủ tướng yêu cầu.

Với các địa phương, Thủ tướng yêu cầu tăng cường thanh tra, kiểm tra; xử lý nghiêm, kiên quyết thu hồi giấy phép, đình chỉ hoạt động của các cơ sở không đủ điều kiện.

Đồng thời, xử lý trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương nếu để các cơ sở có nguy cơ cháy, nổ cao hoạt động khi chưa đảm đảm các điều kiện và khi xảy ra các vụ cháy gây hậu quả nghiêm trọng do thiếu lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện, kiểm tra, giám sát, thanh tra.

Yêu cầu siết chặt kỷ luật, kỷ cương; tổng kiểm tra, rà soát về phòng cháy, chữa cháy trên toàn quốc; xác định trách nhiệm hình sự, trách nhiệm kỷ luật khi để xảy ra các vụ cháy nghiêm trọng và lập lại nhiều lần.

Thế nhưng trái với chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính, thực tế ghi nhận của PV Môi trường và Đô thị Việt Nam tại xã Vân Canh, huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội trong quá trình thực hiện chuyên đề tuyên truyền đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước trong công tác bảo vệ môi trường và văn minh đô thị, phòng chống cháy nổ :

Đã gần 3 năm trôi qua, kể từ khi vụ hỏa hoạn đã làm hơn 3000m2 nhà xưởng của 6 doanh nghiệp bị thiêu rụi tại thôn Hậu Ái, xã Vân Canh, Huyện Hoài Đức gây thiệt hại hàng chục tỷ đồng của doanh nghiệp.

Đến nay, cơ quan Công an điều tra huyện Hoài Đức vẫn chưa có kết luận chính thức về nguyên nhân vụ cháy. Thế nhưng chủ đất và Công ty TNHH Sản xuất đầu tư xây dựng và thương mại Xuân Linh (gọi tắt là Công ty Xuân Linh) ngang nhiên sửa sang lại phần nhà xưởng còn lại sau cháy, xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp (đất trồng cây lâu năm) tiếp tục cho Công ty TNHH XNK Kiều Anh thuê và hoạt động trái phép, bất chấp dư luận, pháp luật và cháy nổ xảy ra.

Trao đổi với PV Môi trường và Đô thị Việt Nam, ông Giáp Văn Huệ - Giám đốc công ty CP sản xuất Phú Quang không giấu nổi bức xúc nói: Năm 2019, Công ty CP sản xuất Phủ Quang có ký hợp đồng thuê xưởng sản xuất của Công ty TNHH Sản xuất đầu tư xây dựng và thương mại Xuân Linh (Mã số DN: ĐIDE314947, địa chỉ: Cụm 3, xã Liên Trung, huyện Đan Phượng, TP.Hà Nội, điện thoại: 0971 920 888 / 0913 395 483, người đại diện theo pháp luật: Ông Nguyễn Xuân Linh - Giám đốc). Nhà xưởng thuê tại thôn Hậu Ái, xã Vân Canh, huyện Hoài Đức, TP. Hà Nội. Khi đàm phán, thương thảo ký hợp đồng thuê, ông Nguyễn Xuân Linh nói, cam kết với chúng tôi rằng: Nhà xưởng cho thuê do Công ty Xuân Linh đầu tư, xây dựng, thuộc quyền sở hữu hợp pháp của Công ty Xuân Linh, có đầy đủ hồ sơ pháp lý, hồ sơ phòng cháy, đảm bảo có đủ điều kiện an toàn để doanh nghiệp hoạt động sản xuất theo quy định của pháp luật. Tin tưởng ông Linh, cho nên chúng tôi đã ký hợp đồng thuê 02 xưởng sản xuất của Công ty Xuân Linh.

Sau khi đến hoạt động sản xuất kinh doanh tại nhà xưởng thuê này, chúng tôi mới được biết, nhà xưởng thuê nói trên không hề có đầy đủ hồ sơ pháp lý, hồ sơ phòng cháy theo đúng quy định của pháp luật như lời ông Linh đã nói.

Chúng tôi đã có ý kiến với ông Nguyễn Xuân Linh về việc này, ông Linh đã hứa sẽ hoàn thiện hồ sơ phòng cháy đảm bảo theo quy định để cho các doanh nghiệp thuê xưởng yên tâm sản xuất tại đây. Vì thế, chúng tôi đã tiếp tục thuê và trả tiền thuê xưởng cho Công ty Xuân Linh đầy đủ theo thỏa thuận.

Rất tiếc, vào ngày 05/01/2021 đã xảy ra vụ hỏa hoạn, làm cháy nhà xưởng tại đây (đều là nhà xưởng do Công ty Xuân Linh xây dựng bất hợp pháp trên đất nông nghiệp), trong đó có 02 xưởng sản xuất chúng tôi thuê, gây thiệt hại toàn bộ máy mới, thiết bị, hàng hóa của công ty (giá trị thiệt hại của công ty chúng tôi khoảng 10 tỷ đồng) và các đơn vị khác lân cận cùng thuê xưởng của Công ty Xuân Linh.

Khi hỏa hoạn xảy ra, Công ty Xuân Linh không những không chia sẻ thiệt hại cho công ty chúng tôi mà còn lấy nhà xưởng cho công ty TNHH XNK Kiều Anh thuê và sử dụng xưởng của chúng tôi khi chưa có kết luận vụ cháy.

Và có ý chiếm đoạt số tiền thuê xưởng mà chúng tôi chưa sử dụng hết của 6 tháng thuê (từ 10/08/2020 – 20/06/2021): Cụ thể Số tiền thuê chưa sử dụng của 6 tháng là gần 400 triệu đồng. Sau nhiều lần đòi tiền công ty Xuân Linh chỉ trả 100 triệu đồng cho  công ty chúng tôi. Cho đến nay vẫn còn gần 300 triệu đồng (chính xác là 288.960.000 đồng) chưa trả lại cho công ty Phú Quang.

Ông Lê Ngọc Đông – Phó chủ tịch UBND xã Vân Canh và ông Trình – Cán bộ quản lý trật tự xây dựng (người được Lãnh đạo UBND huyện Hoài Đức ủy quyền cung cấp thông tin cho báo chí) khẳng định:

Ngày 05/01/2020, có xảy ra cháy ở đấy (số 116, thôn Hậu Ái, xã Vân Canh, huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội) tức là thời điểm trước khi xảy ra cháy, ở đó có 06 xưởng sản xuất, thì vào ngày cháy đó lực lượng cứu hỏa của huyện, đã huy động cả quận và 3 xã tới hỗ trợ tổ chức chữa cháy thì cứu được gần 01 xưởng gần 500m2 còn khung, còn lại là cháy hết... Khi cháy xong, chủ nhà đã cho dỡ và dọn cơ bản là hết sạch, còn lại 1 cái  xưởng trong cùng cháy dở, cháy chưa hết.

Khi có kết luận bước đầu của cơ quan cảnh sát điều tra (PV: Kết luận giám định nguyên nhân cháy) về xưởng gây cháy (là Công ty TNHH Phú Quang). Bên thầu cả cái dãy xưởng đó (Công ty Xuân Linh), đã tổ chức hỗ trợ cho 5 xưởng còn lại và không hỗ trợ cho xưởng gây cháy (là Công ty TNHH Phú Quang).

Đến thời điểm này "Mình khẳng định là không có hoạt động xây dựng lại thêm sau cháy, chỉ còn duy nhất 1 xưởng trong cùng đang là kho chứa đồ của một đơn vị họ cũng là thuê mượn từ trước và đang có hợp đồng (là xưởng dựng lại từ xưởng cháy dở)” - ông Trình cán bộ thanh tra xây dựng huyện cũng cùng khẳng định.

Ông Đông cũng cho biết thêm: "Hôm trước bọn anh cũng đã làm việc rồi và người ta cũng đã thống nhất, trong tháng 11 này người ta cũng san phẳng ra hết không làm gì cả. Tại vì ông Chiến nói đã sắp xong cái thủ tục "chuyển đổi mục đích sang nhà ở thu nhập thấp cái gì đấy… cái này xin phép không cung cấp cho báo chí vì không nằm trong nội dung làm việc”.

PV thắc mắc tại sao xưởng hoạt động trái quy định pháp luật trước và sau cháy nhưng không được chính quyền xã, huyện xử lý?

Thì ông Đông đã cung cấp cho phóng viên: Hồ sơ nguồn gốc thửa đất là đất trồng cây lâu năm do bà Nguyễn Thị Thu Nguyệt – vợ ông Chiến đứng tên; Biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai kèm Quyết định áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả, trả lại nguyên trạng đất ngày 29/12/2018; Biên bản kiểm tra 21/02/2019  kèm thông báo về việc tháo dỡ nhà xưởng xây dựng trái phép ngày 06/03/2019 của UBND xã Vân Canh ban hành đối với bà Nguyễn Thị Thu Nguyệt... 

Như vậy vi phạm về: đất đai, xây dựng, môi trường và PCCC tại thôn Hậu Ái, xã Vân Canh, huyện Hoài Đức đã quá rõ ràng... Thế nhưng chẳng hiểu vì sao gần 3 năm trôi qua, Công an điều tra huyện Hoài Đức vẫn chưa có kết luận chính thức về vụ việc cháy nổ đã xảy ra và chính quyền xã Vân Canh, huyện Hoài Đức cũng không xử lý dứt điểm vi phạm?

Phải chăng sự chậm trễ kết luận và thiếu giám sát từ phía Công an điều tra huyện Hoài Đức trong vụ cháy ngày 05/1/2020, cũng như việc thiếu kiên quyết trong xử lý vi phạm đất đai, xây dựng, môi trường, PCCC của chính quyền xã Vân Canh đã khiến doanh nghiệp "nhờn luật", coi thường tính mạng người dân, cũng như không thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng chính phủ và UBND thành phố Hà Nội?

Và liệu người đứng đầu cấp ủy, chính quyền xã có bị xử lý trách nhiệm đúng theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng? Những vi phạm của chủ đất và doanh nghiệp dựng xưởng trái phép, gây hậu quả cháy nổ nghiêm trọng có được xử lý nghiêm? Công trình vi phạm có bị tháo dỡ và trả về nguyên trạng đất nông nghiệp như ban đầu ? Những kết luận từ phía công an điều tra huyện Hoài Đức có thực sự kịp thời, nghiêm minh?... Câu hỏi này dư luận và báo chí xin gửi tới lãnh đạo huyện Hoài Đức và lãnh đạo thành phố Hà Nội.

Môi trường và Đô thị Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin. 

Theo Môi trường và Đô thị